Activelle® - ulotka, cena, sposób stosowania i przeciwwskazania leku

Activelle® – hormonalna terapia zastępcza (HTZ) w okresie menopauzy

Activelle® to złożony preparat do hormonalnej terapii zastępczej u kobiet w okresie pomenopauzalnym. Lek zawiera 17β-estradiol (1 mg) i octan noretisteronu (0,5 mg) i jest stosowany w celu łagodzenia objawów niedoboru estrogenów oraz profilaktyki osteoporozy u kobiet po menopauzie.

Wskazania do stosowania leku Activelle®

Lek Activelle® jest przepisywany:

• w hormonalnej terapii zastępczej u kobiet w okresie pomenopauzalnym z nasilonymi objawami niedoboru estrogenów (uderzenia gorąca, nadmierna potliwość, zaburzenia snu itp.), gdy od ostatniej miesiączki upłynęło co najmniej 12 miesięcy;
• w profilaktyce osteoporozy pomenopauzalnej u kobiet z zwiększonym ryzykiem złamań, które nie tolerują lub mają przeciwwskazania do innych leków stosowanych w zapobieganiu osteoporozie.

Doświadczenie ze stosowaniem leku Activelle® u kobiet powyżej 65. roku życia jest ograniczone, dlatego w tej grupie wiekowej decyzję o zastosowaniu podejmuje lekarz po indywidualnej ocenie korzyści i ryzyka.

Jak działa Activelle®

Estradiol

Syntetyczny 17β-estradiol jest chemicznie i biologicznie identyczny z endogennym żeńskim estrogenem. Działa następująco:

• wyrównuje niedobór estrogenów u kobiet po menopauzie;
• zmniejsza objawy wazomotoryczne (uderzenia gorąca, potliwość);
• przyczynia się do zapobiegania utracie masy kostnej i zmniejsza ryzyko złamań osteoporotycznych.

Octan noretisteronu

Octan noretisteronu jest syntetycznym progestagenem, którego działanie jest zbliżone do naturalnego progesteronu. Działa następująco:

• chroni endometrium przed nadmiernym proliferacyjnym wpływem estrogenów;
• zmniejsza ryzyko rozrostu i raka endometrium u kobiet z zachowaną macicą.

Schemat stosowania i dawkowanie

Activelle® stosuje się w trybie ciągłej terapii skojarzonej HTZ u kobiet z zachowaną macicą.

• Tabletkę przyjmuje się doustnie raz na dobę, codziennie, bez przerw.
• Wskazane jest przyjmowanie leku o tej samej porze każdego dnia.
• Leczenie HTZ rozpoczyna się i kontynuuje w najmniejszej skutecznej dawce i przez możliwie najkrótszy okres, konieczny do kontroli objawów.

Lekarz może rozważyć zwiększenie dawki dobowej, jeżeli po 3 miesiącach leczenia poprawa nasilenia objawów niedoboru estrogenów jest niewystarczająca.

Rozpoczęcie terapii

• u kobiet bez miesiączek, wcześniej nieleczonych HTZ, a także przy zmianie z innego preparatu do ciągłej terapii skojarzonej – leczenie lekiem Activelle® można rozpocząć w dowolnym dniu;
• przy zmianie z terapii sekwencyjnej (cyklicznej) HTZ – przyjmowanie leku Activelle® rozpoczyna się bezpośrednio po zakończeniu krwawienia z odstawienia.

Pominięcie dawki

• jeżeli kobieta zapomniała przyjąć tabletkę, można ją przyjąć w ciągu najbliższych 12 godzin;
• jeśli upłynęło więcej niż 12 godzin, pominiętej dawki nie należy przyjmować;
• pomijanie tabletek może zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia plamień lub krwawień przełomowych.

Przeciwwskazania do stosowania leku Activelle®

Leku nie należy stosować w przypadku występowania któregokolwiek z poniższych stanów:

• rozpoznany, przebyty w przeszłości lub podejrzewany rak piersi;
• rozpoznane, przebyte w przeszłości lub podejrzewane nowotwory złośliwe zależne od estrogenów (np. rak endometrium);
• niewyjaśnione krwawienia z dróg rodnych;
• nieleczona hiperplazja endometrium;
• przebyta lub istniejąca żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (zakrzepica żył głębokich, zatorowość płucna);
• wrodzone lub nabyte stany trombofiliczne (niedobór białka C, S, antytrombiny i inne);
• przebyte lub istniejące tętnicze zdarzenia zakrzepowo-zatorowe (zawał mięśnia sercowego, choroba niedokrwienna serca itp.);
• ostre choroby wątroby lub choroby wątroby w wywiadzie do czasu normalizacji wyników prób wątrobowych;
• porfiria;
• nadwrażliwość na substancje czynne lub którykolwiek składnik pomocniczy, w tym laktozę.

Szczególne ostrzeżenia i środki ostrożności

Ogólna ocena korzyści i ryzyka

• HTZ należy rozpoczynać wyłącznie w przypadku objawów menopauzy istotnie pogarszających jakość życia.
• Nie rzadziej niż raz w roku konieczna jest ponowna ocena stosunku korzyści do ryzyka i podjęcie decyzji o kontynuacji terapii.
• W przypadku przedwczesnej menopauzy dane dotyczące ryzyka są ograniczone; u młodszych kobiet profil korzyści i ryzyka może być korzystniejszy niż u kobiet starszych.

Przed rozpoczęciem leczenia

• dokładne zebranie wywiadu osobistego i rodzinnego;
• badanie fizykalne, w tym badanie ginekologiczne i badanie piersi;
• wykluczenie przeciwwskazań do HTZ.

W trakcie terapii wymagane są regularne badania kontrolne z indywidualnym ustaleniem ich częstotliwości i zakresu. Należy poinformować kobietę o konieczności niezwłocznego zgłaszania lekarzowi wszelkich zmian w obrębie piersi.

Stany wymagające szczególnej obserwacji

Występowanie lub zaostrzenie następujących chorób wymaga zwiększonej uwagi, ponieważ mogą one nasilać się podczas HTZ:

• mięśniaki macicy, endometrioza;
• czynniki ryzyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej i nowotworów hormonozależnych (rak piersi u krewnych pierwszego stopnia);
• nadciśnienie tętnicze;
• choroby wątroby (w tym gruczolak wątroby);
• cukrzyca (z powikłaniami naczyniowymi lub bez nich);
• kamica żółciowa;
• migrena i silne bóle głowy;
• toczeń rumieniowaty układowy;
• rozrost endometrium w wywiadzie;
• padaczka;
• astma oskrzelowa;
• otoskleroza.

Sytuacje, w których HTZ należy natychmiast przerwać

• wystąpienie żółtaczki lub zaburzeń czynności wątroby;
• istotne zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi;
• wystąpienie po raz pierwszy bólu głowy o charakterze migrenowym lub jego wyraźne nasilenie;
• wystąpienie ciąży;
• rozwój któregokolwiek z przeciwwskazań.

Ryzyko rozrostu i raka endometrium

• długotrwała monoterapia estrogenami zwiększa ryzyko rozrostu i raka endometrium (od 2- do 12-krotnego w porównaniu z kobietami nieleczonymi HTZ, w zależności od dawki i czasu trwania leczenia);
• zwiększone ryzyko może utrzymywać się ponad 10 lat po zakończeniu terapii;
• dodanie progestagenu (jak w preparacie Activelle®) u kobiet z zachowaną macicą zmniejsza to nadmierne ryzyko.

W pierwszych miesiącach terapii mogą wystąpić krwawienia lub plamienia z dróg rodnych. Jeżeli utrzymują się one dłużej niż przez kilka początkowych miesięcy, pojawiają się po długim okresie leczenia lub trwają po zakończeniu HTZ, należy wykluczyć patologię endometrium (w tym rozrost lub nowotwór, z ewentualnym wykonaniem biopsji endometrium).

Rak piersi

• dostępne są dane wskazujące na zwiększone ryzyko raka piersi podczas stosowania skojarzonej estrogenowo-progestagenowej HTZ, a prawdopodobnie również podczas monoterapii estrogenami;
• ryzyko rośnie wraz z wydłużaniem czasu trwania terapii i staje się wyraźne po około 3 latach stosowania połączenia estrogenu z progestagenem;
• w ciągu kilku lat po zakończeniu leczenia (zwykle do 5 lat) ryzyko powraca do wartości wyjściowych;
• HTZ może zwiększać gęstość tkanki gruczołu piersiowego w badaniu mammograficznym, co utrudnia diagnostykę.

Rak jajnika

• na podstawie metaanaliz obserwuje się niewielkie zwiększenie ryzyka raka jajnika podczas stosowania HTZ (estrogeny lub ich połączenie z progestagenami);
• ryzyko uwidacznia się przy czasie leczenia około 5 lat i zmniejsza się po odstawieniu terapii.

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (VTE)

• HTZ wiąże się z 1,3–3-krotnym wzrostem ryzyka zakrzepicy żył głębokich i zatorowości płucnej;
• największe ryzyko obserwuje się w pierwszym roku leczenia;
• przy stwierdzonej trombofilii HTZ jest przeciwwskazana;
• do czynników ryzyka VTE należą: wiek, zabiegi operacyjne, długotrwałe unieruchomienie, otyłość (BMI > 30 kg/m²), toczeń rumieniowaty układowy, choroby nowotworowe, ciąża i okres poporodowy.

Przed planowanymi dużymi operacjami z przewidywanym długotrwałym unieruchomieniem zaleca się czasowe przerwanie HTZ na 4–6 tygodni przed zabiegiem i wznowienie jej po pełnym uruchomieniu pacjentki.

W razie wystąpienia objawów możliwej VTE (jednostronny bolesny obrzęk kończyny dolnej, nagły ból w klatce piersiowej, duszność) należy natychmiast skontaktować się z lekarzem i odstawić lek.

Zdarzenia sercowo-naczyniowe i udar mózgu

• brak jest dowodów na kardioprotekcyjne działanie HTZ;
• stwierdzono niewielkie zwiększenie względnego ryzyka choroby niedokrwiennej serca podczas terapii skojarzonej, szczególnie wraz z wiekiem;
• zarówno terapia skojarzona, jak i monoterapia estrogenami wiążą się z około 1,5-krotnym wzrostem ryzyka udaru niedokrwiennego mózgu;
• bezwzględne ryzyko udaru wzrasta wraz z wiekiem kobiety.

Inne szczególne cechy

• estrogeny mogą powodować zatrzymanie płynów, co jest istotne u pacjentek z niewydolnością serca lub nerek;
• w przypadku hipertriglicerydemii konieczna jest ścisła kontrola ze względu na ryzyko gwałtownego wzrostu stężenia triglicerydów i rozwoju zapalenia trzustki;
• estrogeny zwiększają stężenie białek transportujących (TBG, CBG, SHBG), a tym samym całkowity poziom związanych hormonów, przy czym frakcje wolne zwykle nie ulegają zmianie;
• HTZ nie poprawia funkcji poznawczych; dostępne są dane o możliwym zwiększeniu ryzyka otępienia przy rozpoczęciu HTZ po 65. roku życia;
• preparat zawiera laktozę: w przypadku rzadko występującej dziedzicznej nietolerancji galaktozy, niedoboru laktazy typu lapońskiego lub zespołu złego wchłaniania glukozy-galaktozy nie należy go stosować;
• wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn nie jest znany.

Interakcje z innymi lekami

Niektóre leki mogą zmniejszać skuteczność leku Activelle® poprzez przyspieszenie metabolizmu estrogenów i progestagenów w wątrobie:

• leki przeciwpadaczkowe (fenobarbital, fenytoina, karbamazepina);
• niektóre leki przeciwbakteryjne (ryfampicyna, ryfabutyna, newirapina, efawirenz);
• preparaty ziołowe zawierające dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum).

Może to prowadzić do zmniejszenia efektu klinicznego i zmian charakteru krwawień.

Inhibitory enzymów wątrobowych (np. ketokonazol) mogą zwiększać stężenia estradiolu i noretisteronu we krwi.

Jednoczesne stosowanie cyklosporyny z lekiem Activelle® może zwiększać stężenia cyklosporyny, kreatyniny oraz transaminaz w surowicy na skutek zmniejszenia metabolizmu wątrobowego cyklosporyny.

Stosowanie w ciąży i w okresie karmienia piersią

• Activelle® jest przeciwwskazany w ciąży.
• W przypadku zajścia w ciążę podczas terapii lek należy niezwłocznie odstawić.
• Dane z ograniczonych obserwacji u kobiet ciężarnych wskazują na ryzyko maskulinizacji żeńskich płodów przy wysokich dawkach noretisteronu (większych niż stosowane w HTZ i antykoncepcji).
• Activelle® nie jest stosowany w okresie laktacji.

Działania niepożądane

Najczęściej obserwuje się:

• krwawienia z dróg rodnych (szczególnie w pierwszych miesiącach terapii);
• bóle lub tkliwość piersi (zwykle ustępują po kilku miesiącach).

Inne działania niepożądane, obserwowane częściej niż podczas przyjmowania placebo:

• często: zatrzymanie płynów, depresja lub nasilenie depresji, ból głowy, migrena lub nasilenie migreny, nudności, bóle pleców, obrzęki kończyn, zwiększenie masy ciała;
• niezbyt często: nerwowość, powierzchowna zakrzepica żył, bóle brzucha, wzdęcia, łysienie, hirsutyzm lub trądzik, świąd lub pokrzywka, kurcze mięśni kończyn dolnych, zmniejszenie skuteczności leku;
• rzadko: zakrzepica żył głębokich, zatorowość płucna.

Po wprowadzeniu preparatu do obrotu dodatkowo zgłaszano następujące zjawiska (bardzo rzadko lub częstość nie może być oszacowana):

• rak endometrium, rozrost endometrium;
• uogólnione reakcje nadwrażliwości, w tym wstrząs anafilaktyczny, obrzęk naczynioruchowy;
• bezsenność, lęk, obniżenie lub zwiększenie libido;
• zawroty głowy, udar mózgu, zaburzenia widzenia;
• zawał mięśnia sercowego, nasilenie nadciśnienia tętniczego;
• dyspepsja, wymioty;
• choroby pęcherzyka żółciowego, kamica żółciowa i jej zaostrzenie;
• łojotok, wysypka, ostuda, plamica naczyniowa, rumień guzowaty i rumień wielopostaciowy;
• świąd sromu i pochwy;
• zmiany masy ciała (zmniejszenie), zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi;
• prawdopodobne zwiększenie ryzyka otępienia przy rozpoczęciu leczenia po 65. roku życia.

Zaobserwowano około dwukrotne zwiększenie ryzyka raka piersi podczas stosowania skojarzonej estrogenowo-progestagenowej HTZ dłużej niż 5 lat; podczas monoterapii estrogenami ryzyko jest mniejsze. Wysokość ryzyka zależy od czasu trwania terapii.

Przedawkowanie

W przypadku przedawkowania mogą wystąpić nudności i wymioty. Leczenie jest objawowe.

Skład leku Activelle®

Składnik	Zawartość w 1 tabletce
Półwodny estradiol	1 mg
Octan noretisteronu	0,5 mg

Przepisanie leku Activelle® i dobór schematu terapii powinny być dokonywane przez lekarza po indywidualnej ocenie stanu zdrowia kobiety, jej czynników ryzyka oraz chorób współistniejących.