Vibin® Mini – nowoczesna doustna antykoncepcja hormonalna
Vibin® Mini to złożony doustny środek antykoncepcyjny zawierający etynyloestradiol i drospirenon. Lek stosuje się w celu zapobiegania ciąży. Decyzja o jego przepisaniu powinna zawsze opierać się na indywidualnej ocenie czynników ryzyka zakrzepicy żylnej i tętniczej u konkretnej pacjentki oraz porównaniu tego ryzyka z innymi złożonymi środkami antykoncepcyjnymi.
Wskazania do stosowania Vibin® Mini
Podstawowym wskazaniem do stosowania Vibin® Mini jest antykoncepcja doustna. Lek przeznaczony jest dla kobiet, które chcą skutecznie zapobiegać ciąży i u których lekarz, po ocenie stanu zdrowia oraz czynników ryzyka zakrzepowo-zatorowego, uzna tę metodę za odpowiednią.
Jak działa Vibin® Mini?
Vibin® Mini jest złożonym preparatem hormonalnym. Jego działanie przeciwwciężowe wynika z kilku mechanizmów:
- hamowanie owulacji – blokowanie dojrzewania i uwalniania komórki jajowej,
- zmiany w endometrium – utrudniają zagnieżdżenie zapłodnionej komórki jajowej,
- wpływ na śluz szyjkowy – staje się gęstszy, co utrudnia plemnikom dotarcie do jamy macicy.
Progestagenem w leku jest drospirenon, którego profil farmakologiczny zbliżony jest do naturalnego progesteronu. W dawkach terapeutycznych wykazuje on dodatkowo:
- działanie przeciwandrogenne – może korzystnie wpływać na objawy trądziku lub przetłuszczania się skóry u niektórych kobiet,
- niewielkie działanie antymineralokortykosteroidowe – zbliżone do działania naturalnego progesteronu.
Skład preparatu Vibin® Mini
Każdy blister zawiera tabletki różowe (z substancjami czynnymi) i białe (placebo):
| Rodzaj tabletki | Substancje czynne | Inne istotne składniki |
|---|---|---|
| Różowa tabletka powlekana | 0,02 mg etynyloestradiolu + 3 mg drospirenonu | 44 mg laktozy |
| Biała tabletka | Brak substancji czynnych (tabletka placebo) | 89,5 mg laktozy |
Kobiety z rzadką dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp) lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy powinny uwzględnić zawartość laktozy w leku i omówić jego stosowanie z lekarzem.
Dawkowanie i schemat przyjmowania Vibin® Mini
Standardowy schemat stosowania
Tabletki Vibin® Mini przyjmuje się codziennie, o stałej porze, popijając w razie potrzeby niewielką ilością wody. Schemat jest ciągły:
- 1 tabletka na dobę przez 28 kolejnych dni,
- tabletki przyjmowane są w kolejności wskazanej na blistrze,
- po zakończeniu blistra następny zaczyna się następnego dnia, bez przerwy.
Krwawienie z odstawienia pojawia się zwykle po 2–3 dniach od rozpoczęcia przyjmowania tabletek placebo (ostatni rząd tabletek) i może trwać do rozpoczęcia kolejnego opakowania.
Rozpoczęcie stosowania
Jeśli w poprzednim miesiącu nie stosowano hormonalnej antykoncepcji, przyjmowanie Vibin® Mini należy rozpocząć w 1. dniu naturalnego cyklu, czyli w 1. dniu krwawienia miesiączkowego.
Szczegółowe schematy rozpoczynania stosowania leku w innych sytuacjach (zmiana z innych preparatów, po poronieniu, po porodzie) opisane są w Charakterystyce Produktu Leczniczego (ChPL) i powinny być omówione z lekarzem.
Przeciwwskazania do stosowania Vibin® Mini
Leku nie wolno stosować, jeśli występuje którykolwiek z poniższych stanów lub chorób. Jeżeli pojawią się one po raz pierwszy w trakcie terapii, należy natychmiast przerwać przyjmowanie i skontaktować się z lekarzem.
Najważniejsze przeciwwskazania
- Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (VTE) czynna lub przebyta, np. zakrzepica żył głębokich, zatorowość płucna.
- Dziedziczna lub nabyta skłonność do zakrzepicy żylnej (np. mutacja czynnika V Leiden, niedobór antytrombiny III, białka C, białka S).
- Rozległe zabiegi operacyjne związane z długotrwałym unieruchomieniem.
- Wysokie ryzyko VTE z powodu współistnienia wielu czynników ryzyka.
- Czynne tętnicze zaburzenia zakrzepowo-zatorowe (np. zawał serca) lub objawy prodromalne (dławica piersiowa).
- Czynny lub przebyty udar mózgu, przemijający napad niedokrwienny (TIA).
- Dziedziczna lub nabyta skłonność do zakrzepicy tętniczej (np. hiperhomocysteinemia, obecność przeciwciał antyfosfolipidowych).
- Migrena z ogniskowymi objawami neurologicznymi w wywiadzie.
- Cukrzyca z powikłaniami naczyniowymi, ciężkie nadciśnienie, ciężka dyslipoproteinemia.
- Ciężka lub ostra niewydolność nerek.
- Aktualna lub przebyta ciężka choroba wątroby, guzy wątroby (łagodne lub złośliwe).
- Nowotwory złośliwe zależne od hormonów płciowych (np. piersi, narządów płciowych) – podejrzenie lub rozpoznane.
- Krwawienie z dróg rodnych o nieustalonej przyczynie.
- Nadwrażliwość na etynyloestradiol, drospirenon lub którąkolwiek substancję pomocniczą.
- Jednoczesne stosowanie z produktami zawierającymi: ombitaswir/parytaprewir/rytonawir i dazabuwir, glekaprewir/pibrentaswir, sofosbuwir/welpataswir/woksylaprewir (leczenie HCV).
Ostrzeżenia i środki ostrożności
Przed rozpoczęciem lub wznowieniem stosowania Vibin® Mini lekarz powinien zebrać dokładny wywiad, w tym rodzinny, zmierzyć ciśnienie tętnicze i ocenić indywidualne czynniki ryzyka, szczególnie zakrzepicy żylnej i tętniczej.
Ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (VTE)
- U około 2 na 10 000 kobiet, które nie stosują hormonalnej antykoncepcji i nie są w ciąży, w ciągu roku rozwinie się VTE.
- Szacuje się, że wśród 10 000 kobiet stosujących złożone środki antykoncepcyjne z drospirenonem, VTE rozwinie się u około 9–12 w ciągu roku, w porównaniu z około 6 u stosujących preparaty z lewonorgestrelem.
- Ryzyko jest największe w 1. roku stosowania oraz przy ponownym rozpoczęciu po przerwie ≥4 tygodnie.
Stosowanie Vibin® Mini może być związane z około 2‑krotnie większym ryzykiem VTE w porównaniu z produktami zawierającymi lewonorgestrel. Decyzja o wyborze tego preparatu powinna być poprzedzona dokładnym omówieniem z lekarzem.
Czynniki ryzyka VTE
- Otyłość (BMI > 30 kg/m²).
- Długotrwałe unieruchomienie, rozległe operacje (szczególnie kończyn dolnych, miednicy), ciężkie urazy, operacje neurochirurgiczne.
- Dodatni wywiad rodzinny (zakrzepica u rodziców lub rodzeństwa przed 50. rokiem życia).
- Inne choroby zwiększające ryzyko VTE, zwłaszcza u kobiet powyżej 35 lat.
- Okres ciąży i połogu (szczególnie pierwsze 6 tygodni po porodzie).
Jeśli planowany jest duży zabieg lub spodziewane jest długotrwałe unieruchomienie, zwykle zaleca się przerwanie stosowania tabletek co najmniej 4 tygodnie przed planowaną operacją i niewznawianie ich wcześniej niż 2 tygodnie po powrocie do pełnej sprawności ruchowej.
Objawy możliwej zakrzepicy, wymagające pilnej konsultacji
- nagły obrzęk nogi lub stopy, ból kończyny, zaczerwienienie, ocieplenie skóry,
- nagłe duszności, przyspieszony oddech, ból w klatce piersiowej, kaszel (z krwią lub bez),
- nagły ból, obrzęk, sinienie kończyny,
- nagłe zaburzenia widzenia, nawet bez bólu.
Ryzyko tętniczych zaburzeń zakrzepowo-zatorowych (zawał, udar)
Główne czynniki ryzyka ATE
- wiek, szczególnie >35 lat,
- palenie tytoniu (kobietom palącym po 35. r.ż. zaleca się inne metody antykoncepcji),
- nadciśnienie tętnicze,
- otyłość (BMI > 30 kg/m²),
- dodatni wywiad rodzinny (zawał, udar przed 50. r.ż. u krewnego I stopnia),
- migrena, zwłaszcza z aurą lub nasilająca się w trakcie stosowania preparatu,
- cukrzyca, wady zastawek serca, migotanie przedsionków, dyslipoproteinemia, toczeń rumieniowaty układowy.
Objawy udaru mózgu lub zawału serca
- nagłe osłabienie lub drętwienie twarzy, ręki, nogi (zwykle po jednej stronie),
- nagłe zaburzenia mowy, widzenia, równowagi, silny ból głowy bez wyraźnej przyczyny,
- ból, ucisk, ciężar, pieczenie w klatce piersiowej promieniujące do ramienia, pleców, żuchwy,
- nagłe uczucie duszności, zimne poty, nudności, silne osłabienie.
Inne istotne ostrzeżenia
- Choroby wątroby – w razie ostrych lub przewlekłych zaburzeń konieczne może być przerwanie terapii.
- Hipertrójglicerydemia – zwiększone ryzyko zapalenia trzustki; wymaga kontroli lekarskiej.
- Nadciśnienie – znaczne lub utrwalone podwyższenie ciśnienia może wymagać odstawienia leku.
- Cukrzyca – konieczna jest szczególna kontrola na początku stosowania; z reguły nie ma potrzeby zmiany leczenia przy małych dawkach estrogenu.
- Zaburzenia nastroju, depresja – obniżenie nastroju i depresja są znanymi działaniami niepożądanymi; w razie wystąpienia objawów należy zgłosić się do lekarza.
- Choroby jelit – możliwe nasilenie choroby Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.
- Ostuda (przebarwienia skóry) – kobiety z tendencją powinny unikać słońca i UV.
- Dziedziczny obrzęk naczynioruchowy – estrogeny mogą nasilać objawy.
Hormonalna antykoncepcja, w tym Vibin® Mini, nie chroni przed HIV (AIDS) ani innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową. W takich sytuacjach konieczne jest stosowanie prezerwatyw.
Interakcje lekowe Vibin® Mini
Vibin® Mini może wchodzić w interakcje z innymi lekami, co może:
- osłabiać działanie antykoncepcyjne (zwiększać ryzyko ciąży),
- zwiększać częstość krwawień śródcyklicznych,
- zmieniać stężenia innych leków we krwi.
Leki zmniejszające skuteczność Vibin® Mini
Dotyczy to głównie leków indukujących enzymy mikrosomalne, np.:
- barbiturany, bosentan, karbamazepina, fenytoina, prymidon, ryfampicyna,
- niektóre leki stosowane w leczeniu HIV (rytonawir, newirapina, efawirenz),
- prawdopodobnie felbamat, gryzeofulwina, okskarbazepina, topiramat,
- preparaty ziołowe z zielem dziurawca zwyczajnego (Hypericum perforatum).
Podczas ich stosowania zaleca się dodatkową metodę mechaniczną (np. prezerwatywę) w trakcie terapii i przez 28 dni po jej zakończeniu. Przy długotrwałym leczeniu induktorami enzymów lepiej rozważyć metodę niehormonalną.
Interakcje z lekami przeciwwirusowymi (HIV/HCV)
Niektóre inhibitory proteazy i nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy mogą zwiększać lub zmniejszać stężenia hormonów z Vibin® Mini. Konieczna jest indywidualna ocena schematu antykoncepcji i często zaleca się dodatkową metodę mechaniczną.
Szczególnie istotne: przeciwwskazane jest jednoczesne stosowanie z preparatami zawierającymi ombitaswir/parytaprewir/rytonawir i dazabuwir, glekaprewir/pibrentaswir, sofosbuwir/welpataswir/woksylaprewir. W takich przypadkach konieczna jest zmiana metody antykoncepcji.
Wpływ Vibin® Mini na inne leki
- Może zmieniać metabolizm niektórych substancji (np. zwiększyć stężenie cyklosporyny lub zmniejszyć stężenie lamotryginy).
- Etynyloestradiol może zwiększać stężenie niektórych substratów CYP1A2 (np. teofiliny, tyzanidyny).
Przed rozpoczęciem stosowania Vibin® Mini należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, także dostępnych bez recepty i ziołowych.
Ciąża i karmienie piersią
- Vibin® Mini jest przeciwwskazany w ciąży. W razie stwierdzenia ciąży podczas stosowania należy niezwłocznie odstawić lek.
- Badania nie wskazują na zwiększenie ryzyka wad wrodzonych przy nieumyślnym stosowaniu złożonych tabletek antykoncepcyjnych we wczesnej ciąży, jednak lek nie powinien być kontynuowany.
- Złożone tabletki antykoncepcyjne mogą zmniejszać ilość i zmieniać skład mleka, dlatego z reguły nie zaleca się ich podczas karmienia piersią, aż do zakończenia laktacji.
- Niewielkie ilości hormonów mogą przenikać do mleka i potencjalnie wpływać na dziecko.
Możliwe działania niepożądane Vibin® Mini
Jak każdy lek, Vibin® Mini może powodować działania niepożądane, choć nie u każdej pacjentki one wystąpią. Częstość ich występowania jest zróżnicowana.
Częste działania niepożądane
- ból głowy,
- chwiejność emocjonalna,
- ból brzucha,
- trądzik,
- ból piersi, powiększenie piersi,
- bolesne miesiączkowanie, krwawienia niezwiązane z cyklem,
- zwiększenie masy ciała.
Inne zgłaszane działania niepożądane
- nudności, wymioty, biegunka lub zaparcia,
- depresja, nerwowość, zaburzenia snu,
- zawroty głowy, parestezje,
- zaburzenia widzenia, niedosłuch,
- nadciśnienie lub niedociśnienie tętnicze, migrena, żylaki,
- wysypka, świąd, łojotok, łysienie, obrzęk naczynioruchowy,
- kurcze mięśni, bóle kończyn,
- zakażenia (np. kandydoza, zapalenie pochwy, zapalenie gardła, zapalenie pęcherza),
- zmiany masy ciała (również spadek),
- zwiększone pocenie się, obrzęki, ogólne osłabienie.
Do ciężkich, choć rzadkich działań niepożądanych należą:
- żylne i tętnicze zaburzenia zakrzepowo-zatorowe (zakrzepica, zatorowość płucna, zawał serca, udar),
- nowotwory wątroby (łagodne i złośliwe),
- ciężkie zaburzenia czynności wątroby,
- rzadkie, ale możliwe nasilenie niektórych chorób przewlekłych (np. choroby Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, padaczki, tocznia).
W przypadku pojawienia się niepokojących objawów, zwłaszcza sugerujących zakrzepicę, ciężkie bóle głowy, nagłe zaburzenia widzenia, mowy, bóle w klatce piersiowej lub brzucha, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.
Przedawkowanie Vibin® Mini
- Dotychczas nie opisano przypadków ciężkiego przedawkowania Vibin® Mini.
- Przy przyjęciu zbyt dużej liczby tabletek mogą wystąpić: nudności, wymioty, niewielkie krwawienie z pochwy u młodych dziewcząt.
- Nie istnieje swoiste antidotum; stosuje się leczenie objawowe pod kontrolą lekarza.
Podsumowanie – kiedy Vibin® Mini może być odpowiednią opcją?
Vibin® Mini jest skutecznym doustnym środkiem antykoncepcyjnym zawierającym drospirenon i małą dawkę etynyloestradiolu. Może być rozważany u kobiet, które:
- oczekują wysokiej skuteczności antykoncepcji doustnej,
- nie mają przeciwwskazań do stosowania złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych,
- są świadome i akceptują indywidualne ryzyko zakrzepowo-zatorowe,
- są gotowe na codzienne, regularne przyjmowanie tabletek.
Ostateczna decyzja o zastosowaniu Vibin® Mini powinna być podjęta wspólnie z lekarzem, po szczegółowym omówieniu wszystkich korzyści, ryzyka oraz alternatywnych metod antykoncepcji.
